Πέμπτη 6 Μαρτίου 2014

καρναβαλική παρέλαση στον Αγ. Γεώργιο Πύργου

Η καρναβαλική παρέλαση στον Αγ. Γεώργιο Πύργου

Η καρναβαλική παρέλαση στον Αγ. Γεώργιο Πύργου
Την δική τους καρναβαλική παρέλαση πραγματοποίησαν το απόγευμα της Δευτέρας οι κάτοικοι του Αγ. Γεωργίου. Για μία ακόμα χρονιά τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Γεωργίου έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό αποσπώντας τα θετικά σχόλια όλων όσων έδωσαν το παρόν. Συνολικά δώδεκα άρματα παρέλασαν το απόγευμα της Δευτέρας στον κεντρικό δρόμο, όπου πρώτοι παρέλασαν οι Βενιζέλος και Σαμαράς στο όχημα του Καρνάβαλου, ενώ ακολούθησαν οι Βραζιλιάνες με ρυθμό σάμπας, ενώ το πεζοπόρο «Χύμα στο Κύμα» απέσπασε το χειροκρότημα όλων. Ακολούθησαν η «Μέρκελ πάει Σκι», το «Μην αρχίζεις την μουρμούρα» , τα «Περήφανα γηρατειά». Η «λίμνη των κύκνων», η «Ελληνοφρένεια», το πεζοπόρο «Καθένας με την τρέλα του και αυτοί με την ομπρέλα τους», ο «Γάμος της Βαγγελίτσας και του Αντωνάκη», το «Κάτω Παρτάλι» και ο «ΕΟΠΥΥ». Μικροί και μεγάλοι είχαν την ευκαιρία να διασκεδάσουν με πραγματικά στην όμορφη εκδήλωση που διοργανώθηκε για μία ακόμα χρονιά.
  • Click to enlarge image Karnavali1.jpg
  •  
http://www.protinews.gr/ilia/item/2940-i-karnavaliki-parelasi-ston-ag-georgio-pyrgou

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014

Η ιστορία του Πύργου



Η ιστορία του Πύργου άρχισε κάπως παράξενα: Με ένα ... πηγάδι! Στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ένα χωρικός από τα Τσορωτά Καλαβρύτων, που τον έλεγαν Γεώργιος Τσορωτά ή Τσερνοτά κατέβηκε από τον αγριότοπό του σ' αυτήν εδώ τη γη και βάλθηκε να την ξεχερσώσει και να την ημερέψει για να την καλλιεργήσει. Δούλεψε λοιπόν σκληρά, καθάρισε κι έσκαψε το χώμα, έδιωξε τις πέτρες. Και μια μέρα, εκεί που αδιάκοπα έψαχνε, άνοιξε στη συνοικία Νιοχώρι ένα πηγάδι για να ποτίσει τα κοπάδια του κι εκεί μέσα βρήκε ξαφνικά ολόκληρο θησαυρό από αρχαία χρυσά νομίσματα!
Απ' τα νομίσματα αυτά το Τσερνοτάς πήρε ένα μέρος και τα πήγε στην Κωνσταντινούπολη, στο Σουλτάνο Σελίμ Α΄. Ο Σουλτάνος, που φυσικά δέχτηκε την προσφορά του Τσερνοτά, του την ανταπέδωσε με δυο αμοιβές το ίδιο ηγεμονικές: του χάρισε τον τίτλο του Μπέη (αφέντη) της περιοχής κι απέραντες εκτάσεις γης, που ήταν ακόμα ακατοίκητες....
Έπειτα ο Τσερνοτάμπεης έχτισε αποθήκες και καλύβες για τους καλλιεργητές, που έφερνε και δούλευαν τη γη του. Ο ίδιος, όπως λέει τη παράδοση, έχτισε πάνω στο λόφο του Επαρχείου την κατοικία του: έναν πύργο ισχυρό, για να βλέπει από 'κει ψηλά τα χωράφια του και τα κοπάδια του. Το όνομα αυτό, Πύργος, άπλωσε σιγά - σιγά κυριαρχικά και αγκάλιασε όλο τον πρώτο εκείνο μικρό συνοικισμό, για να μείνει για πάντα πια κι όνομα της νέας πολιτείας της Ηλείας, που με τον καιρό άρχισε να θεμελιώνεται.
Ο Τσερνοτάμπεης πέθανε χωρίς ν' αφήσει απογόνους κι έτσι ο τόπος έγινε χτήμα του Οθωμανικού Κράτους. Ο Σουλτάνος δώρισε τον Πύργο στο χαρέμι του, με την προστασία όμως της βασιλομήτορος Βαλινδέ, που από τότε τον πήρε στην "ιερή" κι απαραβίαστη ιδιοκτησία της και με τα έσοδα από την γεωργική παραγωγή διόριζε υπαλλήλους και τους πλήρωνε. Με τον καιρό το πηγάδι του Τσερνοτά πήρε το ντύμα θρύλου και το νερό του θεωρήθηκε μαγικό "φίλτρο" για ν' αγαπούν οι ξένοι τον τόπο και να μένουν για πάντα σ' αυτόν.
Σαν πόλη ο Πύργος εμφανίζεται πολύ αργά. Μεσολάβησαν, φαίνεται, χρόνια αφάνειας και ασημότητας, όπου τίποτα δεν ξεχώριζε και δε σημαδεύονταν σε τούτο τον τόπο. Ένας λόγος ήταν ο φόβος απ' τους πειρατές, που λυμαίνονταν τα παράλια και γι' αυτό έκαναν τους συνοικισμούς σε ορεινά μέρη, ενώ όσοι έμεναν στον κάμπο άνοιγαν λαγούμια κι έκρυβαν τα ζωντανά τους ή καταφεύγανε κι οι ίδιοι.........
εκεί για να σωθούν από τους επιδρομείς. Τέτοιες κρύπτες ή κατακόμβες βρίσκονται ακόμα κάτω από τον έναν από τους πολλούς λόφους του Πύργου κι είναι γεμάτες κόκαλα ζώων. Εξ' άλλου, ήταν αβάσταχτος καιρός που όλη την Ελλάδα αποπνιχτικά βάραιναν της σκλαβιάς τα σύννεφα. Κι ο Πύργος, πέρα από αυτά, μόλις τότε πρωτοχτιζόταν κι έπαιρνε τη μορφή της πολιτείας.
Όλοι, σχεδόν, οι ιστορικοί σημειώνουν μέσα από το θολό ίσκιο των Αλγερινών κουρσάρων την πρώτη συγκεκριμένη παρουσία του Πύργου το 1687, τότε δηλαδή που είχε λήξει ο Τουρκοενετικός πόλεμος με τη φοβερή κατατρόπωση των Τούρκων στη μάχη της Πάτρας. Αργότερα, στα στερνά της δεύτερης Τουρκοκρατίας, ανάμεσα στις 24 επαρχίες του Μοριά, αναφέρεται και ο Πύργος.
Αυτή την εποχή πέρασε από εδώ ο Πουκεβίλλ και δίνει μια χαρακτηριστική περιγραφή: "Η πόλις, εκτισμένη επί εξέχοντος μέρους, εν η εύρων εσχάτως μεγάλα υπόγεια (κατακόμβες) πλήρη οστών, συνέκειτο εξ 900 οικιών με 1.000 οικογένειας και 7.000 κατοίκους, εν οις κινητός πληθυσμός τεχνιτών και εμπόρων" Ο μεγάλος μεσαιωνοδίφης κ. Σάθας σε σχετικό σύγγραμμα αναφέρει γεγονότα πιο παλιάς εποχής διαπιστώνοντας ότι "τον Ιούνιον του 1687 απέθαναν τρεις από πανούκλαν εις τον Πύργον". Οπότε, πρέπει να παραδεχτούμε τον ιστορικό που αναφέρει ότι το 1678 στον Πύργο κατοικούσαν 5.000 Έλληνες κι η Πύλη τοποθέτησε τον πρώτο της Αγά, ενώ από το 1715 η πόλη έγινε έδρα του Τούρκου Υποδιοικητή.
Πρώτοι οικιστές του Πύργου ήταν κυρίως δύο μεγάλες και ιστορικές, ακόμη και μεταγενέστερα, οικογένειες: Οι Άχολοι πρώτα κι οι Βιλαεταίοι έπειτα. Οι Άχολοι κατέβηκαν με τα κοπάδια τους από την Ήπειρο και τα Μεσόγεια για χειμαδιά, μα τους καλάρεσε ο τόπος κι έμειναν καλλιεργώντας χωράφια κι αμπέλια, που τους έδωσαν αρκετό βιός. Από αυτούς ξεχώρισαν κιόλας ορισμένοι: ο Σπύρος κι ο Γιώργος Άχολος έγιναν προεστοί, ο Δημήτρης Άχολος πήρε το βάφτισμα του Φιλικού.
Μα κι οι τσελιγγάδες Βιλαεταίοι σκόρπισαν μαζί με τα πρόβατά τους και τους "πιστικούς" τους γόνους και απογόνους στον Πύργο. Δύο, μάλιστα, από τη ρίζα αυτής της φαμίλιας, ο Λύσανδρος κι ο Χαράλαμπος, που διακρίνονταν για την παλικαριά τους, σήκωσαν στο Επαρχείο, ίσως πάνω στον παλιό πύργο του Τσερνωτά, ένα επιβλητικό οικοδόμημα, σαν κάστρο με εξώστες και πολεμίστρες και πλάι στο λόφο έχτισε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που σήμερα είναι η μητρόπολη του τόπου (ξαναχτισμένη βέβαια μετά από το σεισμό του 1886, που τη γκρέμισε. Το οικοδόμημα εκείνο αργότερα έγινε το Διοικητήριο, τόπος αγώνων και μαρτυρίων.
Οι κάτοικοι του Πύργου επαναστάτησαν από τα τέλη του Μάρτη του 1821 υπό την ηγεσία των Χαρ. Βιλαέτη, Αναγνώστη και Λυκούργου Κεστενίτη με τη συμπαράσταση των Διακαίων, του Αγουλινιτσαίου Αναγνώστη και της Μοσχούλας και Αναγνώστης Παπασταθοπούλου. Συνολικά, οι Πυργιώτες πρόσφεραν στον πρωτεργάτη της επανάστασης στο νομό Ηλείας, Γεώργιο Σισίνη, 217 άνδρες. Η πόλη του Πύργου λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε από τους Τουρκαλβανούς του Λάλα στις 29 - 30 Απρίλη του 1821, πέντε μέρες μετά τη συντριβή των αγωνιστών στην Αγουλινίτσα.
Μετά από 4 χρόνια, η πόλη πυρπολήθηκε ξανά από τον Ιμπραήμ Πασά στις 10 - 11 Νοεμβρίου του 1825. Ο Ιμπραήμ επανήλθε στον Πύργο ξαφνικά στις 6 Απριλίου του 1827 και, αφού έκανε πολλές σφαγές και αιχμαλωσίες, αναχώρησε για την Γαστούνη. Για πολλά χρόνια ο Πύργος με το επίνειό του το Κατάκολο αποτέλεσε αξιόλογο κέντρο εξαγωγής μαύρης (Κορινθιακής) σταφίδας και οίνων.
Η πόλη έγινε πρωτεύουσα του νομού Ηλείας το 1937, με την απόσπαση της επαρχίας Ήλιδος από το νομό Αχαίας και της επαρχίας Ολυμπίας από το νομό Μεσσηνίας. Τον Οκτώβρη του 1944, η πόλη έγινε πεδίο αιματηρής σύγκρουσης των ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ. και των Ταγμάτων Ασφαλείας, που παρέμειναν εδώ μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Πριν από τη μάχη καταβλήθηκε προσπάθεια συμβιβασμού και διανομής της πόλης, αλλά τελικά επικράτησαν οι αδιάλλακτοι κι άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις. Η σύγκρουση έληξε με επικράτηση των δυνάμεων του Ε.Λ.Α.Σ. και μεγάλο αριθμό νεκρών, καθώς και πυρπόληση πολλών κτιρίων.
Το 1961 η πόλη είχε 20.558 κατοίκους και το 1971 είχε σχεδόν τον ίδιο αριθμός κατοίκων (20.559). Κατά τη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας (1971 - 1991), ο Πύργος παρουσίασε απότομη αύξηση του πληθυσμού της τάξης του 40% κι έφτασε στους 28.465 κατοίκους.
Η πόλη έχει δοκιμαστεί κατά καιρούς από σεισμούς, όπως εκείνος του 522 μ.Χ., του 551 μ.Χ., που κατέστρεψε την Αρχαία Ολυμπία και διάφορους μεταγενέστερους, με τελευταίο εκείνο του 1993.

Η Δημοτική Αγορά του Πύργου.

Όταν το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ήρθε στον Πύργο ο Ερνέστος Τσίλερ, για να χτίσει την Αγορά ήταν ήδη πολιτογραφημένος Έλληνας.
Στην παλιά αγορά του Πύργου, το Σταυροπάζαρο, το κτίριο που οικοδόμησε καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο.
(Η Δημοτική Αγορά του Πύργου)
Πρόκειται για ένα κτίριο ορθογώνιο συμμετρικό με νεοκλασικό περίγραμμα. Λειτουργούσε με τα αίθρια του και τις τέσσερις εισόδους του, ανοιχτό σε μια γειτονιά, που ολόκληρη ήταν μια αγορά. Στους δύο άξονες, που διασταυρώνονται στο κεντρικό μεγάλο αίθριο αναγνωρίζονται η παράλληλος της Καραϊσκάκη, βασικού δρόμου του "Σταυροπάζαρου" και ο άξονας της οδού Λιούρδη και Διάκου προς το Επαρχείο.
Το κτίριο δεν έχει κύρια και δευτερεύουσα όψη. Έχει τέσσερις όψεις το ίδιο επεξεργασμένες, με τη χρησιμοποίηση διαφορετικών στοιχείων.
Προς την οδό Καραϊσκάκη, που είναι ο δρόμος του "Σταυροπάζαρου", ο ένας άξονας της αγοράς της πόλης, το κτίριο παρουσιάζεται με εντυπωσιακά αναγεννησιακά στοιχεία. Ο κυβικός όγκος του κεντρικού τμήματος είναι ιδιαίτερα επεξεργασμένος. Η πρόσβαση γίνεται διαμέσου μιας κλίμακας και κάτω από έναν σκεπαστό εξώστη (λότζια), του οποίου η σκεπή στηρίζεται από τοξοστοιχία με κολώνες ιονικού ρυθμού.
Η υποχώρηση της εσωτερικής πλευράς του εξώστη, η πρόσβαση στο κεντρικό αίθριο, διαμέσου ενός μεγάλου ορθογωνίου ανοίγματος πλαισιωμένου με δύο ανοίγματα με αετώματα υπέpθυρα, μεταφέρουν τον εξωτερικό χώρο του δρόμου στο εσωτερικό του κτιρίου.
Δεξιά κι αριστερά της τοξοστοιχίας διαμορφώνονται δύο μεγάλα ορθογώνια ανοίγματα με στοιχεία νεοκλασικά, όπως παραστάδες με δωρικά επίκρανα και αετωματικά υπέρθυρα σ' ένα αρμονικό συνδυασμό με το αναγεννησιακό στοιχείο, που πλαισιώνουν.
Η υπόλοιπη όψη, δεξιά κι αριστερά του κεντρικού τμήματος, διαμορφώνεται με δύο τμήματα σε χαμηλότερο ύψος και με μια σειρά από πέντε ανοίγματα το καθένα, δεμένα σ' ένα συμπαγές σύνολο με δύο γραμμικά συνεχή υπέρθυρα και παραστάδες. Τα δύο ακρινά τμήματα της όψης διαμορφώνονται συμμετρικά και προβάλλονται με γωνιακές απομιμήσεις λαξευτής λιθοδομής με αμμοκονίαμα και στέφονται με δύο αετώματα
Στην απέναντι όψη της οδού Μεταξά προς την κεντρική πλατεία, όπου είναι το Διοικητικό Κέντρο και το Επαρχείο, το κτίριο παρουσιάζεται με μια αυστηρή λιτότητα. Εδώ κυριαρχούν τα κλασικιστικά στοιχεία. Η πρόσβαση στο κεντρικό τμήμα γίνεται διαμέσου ενός μεγάλου ορθογωνίου ανοίγματος, πλαισιωμένου με διπλές επιβλητικές παραστάσεις με δωρικά επίκρανα.
Η "δωρική" αυτή είσοδος στις δυο της πλευρές έχει μεγάλα ορθογώνια ανοίγματα με μικρότερες παραστάδες και αετωματικά υπέρθυρα.
Και στις δύο όψεις είναι εμφανής η αναγεννησιακή λιθοδομή της βάσης του κτιρίου, η οποία λόγω της κλίσης του εδάφους από βορρά προς νότο περιλαμβάνει στο νότιο τμήμα και τους βοηθητικούς χώρους του κτιρίου.
Στη βόρεια πλευρά, στην οδό Κρεστενίτη, η αντιστοιχία με το μέτωπο των απέναντι κτιρίων με τα τοξωτά θυρώματα είναι άμεση, το ίδιο και οι αναλογίες.
Η διπλή τοξοστοιχία, δεξιά κι αριστερά της εισόδου, στηρίζεται σε πεσσούς, με δωρικά επίκρανα, όπως συμβαίνει περίπου με τα τοξωτά θυρώματα των καταστημάτων, που υπήρχαν πριν από το χτίσιμο της απέναντι. Το γεγονός αυτό δείχνει την ευαισθησία του Τσίλερ και τον σεβασμό του στα τοπικά στοιχεία.
Από αυτή την πλευρά η πρόσβαση είναι άμεση. Το ύψος είναι μικρό και το κεντρικό αέτωμα "φέρεται" από δύο διπλές παραστάδες με δωρικά επίκρανα, που ορίζουν την είσοδο. Από εδώ αρχίζει και ο κεντρικός άξονας του κτιρίου, που διασχίζει και τα τρία αίθρια, και καταλήγει στην απέναντι έξοδο της οδού Πετραλιά.
Στην νότια όψη λόγω της κλίσης του εδάφους, τη λιθοδομή της βάσης φτάνει το ύψος ορόφου. Έτσι στο ισόγειο διαμορφώνονται αυτοτελείς βοηθητικοί χώροι και η κλίμακα της αξονικής του γείσου της στέγης και η αντίθεση με τις γωνιακές λαξευτές λιθοδομές δίνουν στην διώροφη αυτή όψη ένα χαρακτήρα σχεδόν αστικής αρχιτεκτονικής, όπως παρουσιάζεται εκείνη την εποχή σ' όλη την πόλη του Πύργου.
Η δομή όλου του κτιρίου, η ποικιλία των στοιχείων, η ισορροπία μεταξύ της λιτής γεωμετρικότητας των κλασικών τμημάτων και των αναγεννησιακών προσόψεων και τοξοστοιχιών δείχνει πόσο πρωτοποριακό ήταν το έργο του μεγάλου αυτού αρχιτέκτονα.

οικογένεια Βιλαέτη

Η οικογένεια Βιλαέτη ήταν μια από τις παλαιότερες στον Πύργο με πολλά μέλη της να έχουν λάβει μέρος στην Επανάσταση του ’21 και άλλα να έχουν διατελέσει πολιτικοί τον 19ο αιώνα. Η καταγωγή της οικογένειας είναι ηπειρώτικη. Μέλη της οικογένειας κατέβηκαν στην περιοχή του Πύργου από τα Βελά των Ιωαννίνων γύρω στο 1650, από όπου προέρχεται και το όνομά τους.Το 1687 λέγεται πως έκτισαν το ναό του Αγίου Χαραλάμπους, στον οποίο δώρισαν και την εικόνα του Αγίου, προερχόμενη από την Ήπειρο. Στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας, η οικογένεια Βιλαέτη είχε στην κατοχή της τεράστιες εκτάσεις γης και είχε αναδειχθεί σε μια από τις σπουδαιότερες οικογένειες της περιοχής. Χαρακτηριστικό είναι πως κατά την προεπαναστατική περίοδο, τρία μέλη τής οικογένειας είχαν εκλεγεί πρόκριτοι του Πύργου. Η οικία των Βιλαεταίων τοποθετείται στο σημερινό Επαρχείο και περιγράφεται ως μια από τις μεγαλύτερες της εποχής, σαν φρούριο. Σωζόταν στην ίδια θέση έως περίπου το 1860.

       Η δράση της οικογένειας Βιλαέτη κατά τη διάρκεια της Επανάστασης ήταν αρκετά σημαντική, ενώ αναμείχθηκε και στα πολιτικά ζητήματα. Ουσιαστικά η πολιτική της δράση τερματίζεται με το θάνατο του Λύσανδρου Βιλαέτη. Χαρακτηριστικό τής ισχύος της οικογένειας είναι πως το 1848 υποκίνησε εξέγερση εναντίον του βασιλιά Όθωνα. Μέλη από την οικογένεια, τα οποία διακρίθηκαν ήταν οι Ιωάννης, Κωνσταντίνος, Νικόλαος, Λύσανδρος και ασφαλώς ο Χαράλαμπος Βιλαέτης!
Χαράλαμπος Βιλαέτης: ο οπλαρχηγός του Πύργου
Image
      Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα μέλη της οικογένειας Βιλαέτη. Γεννήθηκε το 1781 στον Πύργο και το 1806, καταδιωκόμενος από τους Τούρκους, κατέφυγε στην αγγλοκρατούμνεη Ζάκυνθο, όπου και υπηρέτησε στον αγγλικό στρατό με το βαθμό του λοχαγού στο πλευρό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, με τον οποίο δημιούργησε ισχυρή φιλία. Από όσα αναφέρονται σε βρετανικά έγγραφα της εποχής, ο Χαράλαμπος Βιλαέτης ήταν από τους ικανότερους αξιωματικούς και διακρίθηκε μάλιστα και στη μάχη της Λευκάδας το 1810. Εννέα χρόνια αργότερα, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και το 1821 αναγνωρίστηκε ως αρχηγός των Ελλήνων στην ευρύτερη περιοχή του Πύργου. Ο Χαράλαμπος Βιλαέτης ήταν εκείνος που σήκωσε τη σημαία της Επανάστασης στον Πύργο, έχοντας στο πλευρό του τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς του Πύργου, το Λυκούργο Κρεσταινίτη, το Διονύσιο Διάκο, τον Αναγνώστη Παπασταθόπουλο και τους Πέτρο και Γεώργιο Μήτζου!
         Στις 3 Απριλίου του 1821, Λαλαίοι Τούρκοι κατευθύνονται στον Πύργο για να καταστείλουν την επανάσταση. Τότε, ο Βιλάετης, οι άλλοι οπλαρχηγοί της πόλης και ο Πάνος με το Γενναίο Κολοκοτρώνη (!) οδηγούν τους Πυργιώτες σε μια μάχη δίχως προηγούμενο για τα δεδομένα της πόλης. Μετά από πολυήμερη μάχη, οι Λαλαίοι καταστρέφουν ό,τι μπορούν και αναχωρούν για τα ορεινά. Η πόλη πια είναι ελληνική, αλλά με πολλές απώλειες. Ο Χαράλαμπος Βιλαέτης, επινοεί τότε την ιδέα του αποκλεισμού των Τούρκων του Λάλα. Λίγες μέρες μετά, ο Βιλαέτης μαζί με άλλους οπλαρχηγούς και μερικούς συντρόφους του, οχυρώνεται στο Στρέφι της Ολυμπίας. Στη μάχη που ακολούθησε τραυματίστηκε. Παρά τον τραυματισμό του, δεν δίστασε να ορμήσει σε έναν μπέη και να τον σκοτώσει. Ωστόσο, ένας υπηρέτης του μπέη, πυροβόλησε το Βιλαέτη πισώπλατα και τον τραυμάτισε θανάσιμα. Λέγεται πως οι Τούρκοι απέσπασαν το κεφάλι του ως λάφυρο. Ο Χαράλαμπος Βιλαέτης ήταν μόλις 40 χρονών.

Ιερός Ναός Αγίου Χαραλάμπους

 Ο Ιερός Ναός Αγίου Χαραλάμπους ανεγέρθηκε από την οικογένεια Βιλαέτη περί το 1687 στην περιοχή Κανούλια και η πρώτη εικόνα του Αγίου ήταν αυτή που οι Βιλαεταίοι έφεραν από τα Βελά των Ιωαννίνων. Η επιλογή του τόπου ανέγερσης του ναού δεν είναι τυχαία. Όταν κατέβηκαν οι πρώτοι οικιστές της πόλης από την Ήπειρο (μεταξύ των οποίων και η οικογένεια Βιλαέτη) επέλεξαν να κτίσουν τις οικίες τους γύρω από ένα λόφο, ο οποίος είχε πολύ νερό (εξ ου και το όνομα “Κανούλια”) και πάνω στον οποίο αργότερα ανήγειραν και το ναό του αγίου. Το ναΰδριο αυτό καταστράφηκε δύο φορές κατά την Επανάσταση, το 1821 και το 1825, για να κτισθεί στη σημερινή του μορφή μετά την ανεξαρτησία.
Image
       Ο Άγιος Χαράλαμπος είναι πολιούχος του Πύργου, αφού – σύμφωνα με την παράδοση – έσωσε την πόλη πολλές φορές στο παρελθόν. Με το Βασιλικό Διάταγμα τής 3ης Φεβρουαρίου 1948, ο Άγιος Χαράλαμπος εορτάζεται επίσημα ως πολιούχος της πόλης.
Image
      Εδώ και πολλά χρόνια έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία ανέγερσης νέου, μεγαλοπρεπούς ναού του πολιούχου της πόλης. Για ακόμη μια φορά, επικρατούν οι διαφωνίες και οι έριδες, ενώ η έλλειψη χρημάτων προτάσσεται ως μόνιμη πρόφαση για την καθυστέρηση.
+info
      Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης για να περνά στη Ζάκυνθο, χρησιμοποιούσε τις παραλίες της περιοχής μας, τον Άγιο Αντρέα, τον Άγιο Ηλία, την Κυλλήνη. Ο Χρυσανθακόπουλος αναφέρει ότι κάθε φορά που ο Γέρος του Μοριά περνούσε από την περιοχή, έκανε οπωσδήποτε στάση στο ναΐσκο του Αγίου Χαραλάμπους στον Πύργο και προσευχόταν εμπρός στη θαυματουργή εικόνα! Μια από αυτές τις φορές ήταν και το 1806, οπότε παρευρέθηκε στη λειτουργία και η οικογένεια Βιλαέτη.

Οδό Μπιζανίου

Το 1430 μπαίνει στα Γιάννινα ο Σινάν πασάς με τα οθωμανικά στρατεύματα και γίνονται οι κυρίαρχοι της πόλης, που ίδρυσε ο Ιουστινιανός. Τετρακόσια ογδόντα τρία χρόνια αργότερα, έμπαινε στην πόλη των ασημουργών, των θρύλων και των παραδόσεων, στην πόλη των ευεργετών, ο διάδοχος του θρόνου της Ελλάδας, αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος ως απελευθερωτής (φώτο 1). Είχε προηγηθεί αγώνας εβδομάδων πέριξ των Ιωαννίνων μεταξύ των ελληνικών και των τουρκικών στρατευμάτων για την παράδοση της πόλης, με αποκορύφωμα το ηρωικό Μπιζάνι. Το ημερολόγιο έγραφε 21 Φεβρουαρίου 1913. ΤαΓιάννινα ήταν ελληνικά…
Image
          Η είδηση της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων έκανε άμεσα το γύρο της Ελλάδας και έγινε δεκτή με πανηγυρισμούς. Την ώρα που στα Γιάννινα, χτυπούσαν οι καμπάνες των εκκλησιών χαρμόσυνα, τόσο στον Πύργο όσο και στην Αμαλιάδα, οι πυροβολισμοί της εθνικής περηφάνιας στον αέρα αναστάτωναν όλη την περιοχή. Σύμφωνα με το Βύρωνα Δάβο, σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες υψώθηκαν ελληνικές σημαίες, ενώ το ίδιο έγινε σε πολλά σπίτια και εμπορικά καταστήματα στην περιοχή. Την ίδια ώρα, κάτοικοι πολλών χωριών και πόλεων στην Ηλεία, κυκλοφορούσαν στους δρόμους και τραγουδούσαν. Επρόκειτο για εθνική εορτή.
       Η πόλη, που απελευθερώθηκε πρώτη το 1821, τιμά τόσο το συμβολισμό του υψώματος του Μπιζανίου για την ελληνική ιστορία όσο και τη μεγάλη ιστορία των Ιωαννίνων με την ονομασία δυο δρόμων της πόλης σε Οδό Μπιζανίου και Οδό Ιωαννίνων. Η Οδός Μπιζανίου βρίσκεται στο κέντρο του Πύργου. Ξεκινά από τον Ι. Ν. Αγίας Κυριακής (φώτο 2), τέμνει την Οδό 28ης Οκτωβρίου και την Οδό Μανωλοπούλου και καταλήγει στην Οδό Τάκη Πετροπούλου. Η Οδός Ιωαννίνων ξεκινά και αυτή από την Αγία Κυριακή, τέμνει την Οδό Σπετσών και φθάνει στην Οδό 28ης Οκτωβρίου, απέναντι από την παλαιά Δημοτική Βιβλιοθήκη.
Image

           Η γενέτειρα γη του Ιωάννη Λάτση, του Μίλτωνα Ιατρίδη και του Διονύσιου Κόκκινου, έχει όμως κι άλλους δεσμούς με την περιοχή των Ιωαννίνων. Από τα Βελά, λίγο έξω από τα Ιωάννινα, καταγόταν η οικογένεια Βιλαέτη, η οποία μετοίκησε στον Πύργο, έφερε τη θαυματουργή εικόνα του πολιούχου μας, Αγίου Χαραλάμπους και γέννησε τον Χαράλαμπο Βιλαέτη, μεγάλο οπλαρχηγό της απελευθέρωσης της πόλης μας. Σήμερα, εκατοντάδες νέοι της Ηλείας σπουδάζουν και εργάζονται στα Γιάννινα, συνεχίζοντας έτσι τους δεσμούς των δύο περιοχών…
Image

Φώτο 3: Γιάννινα. Το ηρώο όσων έπεσαν ηρωικά στο Μπιζάνι κατά τις μάχες για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. 

Οδός Μανωλοπούλου

 Η Οδός Μανωλοπούλου είναι μια εκ των μεγαλύτερων και πλέον κεντρικών δρόμων του Πύργου Ηλείας. Συνδέει τη βορειοδυτική πλευρά της πόλης με το κέντρο ˙ τα δύο άκρα της είναι το Μανωλοπούλειο (παλαιό) Νοσοκομείο και η Πλατεία 25ης Μαρτίου (ή Πλατεία ΟΤΕ).
Image

      Πρόκειται για σημαντική οδική αρτηρία της πόλης, στην οποία συγκεντρώνεται ένα σημαντικό μέρος της αγοράς, αλλά και τράπεζες και δημόσιες υπηρεσίες, όπως το κτίριο υπηρεσιών της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας και το Ταχυδρομείο – παλιό Δημαρχείο. Τέλος, πρόκειται για έναν από τους λίγους δρόμους της πόλης, ο οποίος έχει μεγάλο πλάτος και δεν φέρει σημαντικές στροφές, κάτι το οποίο τον κατέστησε κατάλληλο για τη διεξαγωγή των παρελάσεων. Φέρει το όνομα του μεγάλου ευεργέτη του πρώτου Νοσοκομείου της πόλης, Αθανάσιου Μανωλόπουλου!
Image
         Ο Αθανάσιος Μανωλόπουλος, με καταγωγή από την Πύλο της Μεσσηνίας, έδρασε στην περιοχή στο β’ μισό του 19ου αι. ως σταφιδέμπορας. Στον Πύργο γνώρισε και νυμφεύτηκε την κόρη του πλούσιου Ιωάννη Κανδηλιέρη. Ο τελευταίος απεβίωσε το 1883 και κληροδότησε στην κόρη και το γαμπρό του μεγάλη περιουσία. Ένα χρόνο αργότερα ο Μανωλόπουλος κάλεσε στον Πύργο τον Ερνέστο Τσίλλερ, πασίγνωστο σήμερα αρχιτέκτονα για τα νεοκλασικά του έργα ανά την Ελλάδα και στον Πύργο, και του ανέθεσε το σχεδιασμό του πρώτου μεγάλου για τα τότε δεδομένα νοσοκομείου της περιοχής. Ο θεμέλιος λίθος του νέου νοσοκομείου μιας πόλης με σοβαρά υγειονομικά προβλήματα, μπήκε εν μέσω πανηγυρισμών στις 28 Φεβρουαρίου του 1888. Ο Αθανάσιος Μανωλόπουλος διέθεσε όλα τα χρήματά του στην ανέγερση του νοσοκομείου και λίγο αργότερα επτώχευσε. Επίσης, η οικογένεια Λυρή, το 1890 πρόσφερε 20 χιλιάδες δραχμές ενώ ο πλούσιος σταφιδέμπορος Αγγελής Παπαδόπουλος ανέλαβε τη δαπάνη για τα πρώτα 20 κρεβάτια. Το μεγαλοπρεπές κτίριο εγκαινιάστηκε τον Ιανουάριο του 1894! Το κόστος λειτουργίας, ωστόσο, ήταν υψηλό και ο Μανωλόπουλος το παραχώρησε στο Δήμο Λετρίνων το 1900.
Image
        Προς τιμήν του ευεργέτη – όταν εκείνος απεβίωσε, ο δήμος έδωσε το όνομά του στο Νοσοκομείο (1902), αλλά και στο δρόμο που το συνδέει με το κέντρο της πόλης. Το ίδιο έπραξε και για τον Ιωάννη Κανδηλιέρη, του οποίου το όνομα φέρει η οδός που συνδέει τη Μανωλοπούλου με την Ερυθρού Σταυρού στο ύψος του Παλιού Νοσοκομείου. 
Image

Info 
      “Μανωλοπούλειο” Γενικό Νοσοκομείο Πύργου. Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα ιστορικά μνημεία της δυτικής Ελλάδας. Έχει ανεγερθεί από τον Ερνέστο Τσίλλερ σε νεοκλασικό ρυθμό με ιδιαίτερη βαρύτητα στις όψεις του. Είναι της ίδιας περιόδου με άλλα νεοκλασικά μνημεία της πόλης σχεδιασμένα από τον Τσίλλερ, όπως η Παλαιά Δημοτική Αγορά. Το Μανωλοπούλειο Γενικό Νοσοκομείο Πύργου λειτούργησε για 110 χρόνια (!), οπότε μεταφέρθηκε στο νέο κτήριο στη Συντριάδα Πύργου. Το 1993, σημαντικό τμήμα του κατέρρευσε έπειτα από τους σεισμούς που έπληξαν την πόλη. Τα τελευταία χρόνια, μετά από πολυετή εγκατάλειψη, έχουν ξεκινήσει εργασίες αποκατάστασής του με στόχο να μετατραπεί σε έναν υπερσύγχρονο πολιτιστικό πολυχώρο!

Οδό Κρεσταινίτη

 Περπατούμε στο δρόμο με τους 3 “ναούς”! Ένα θρησκευτικό, έναν ιστορικόκαι ένα για party animals! Στην Οδό Κρεσταινίτη κάνουμε το σταυρό μας στον Άγιο Νικόλαο, θαυμάζουμε το must μνημείο της πόλης – την Παλαιά Δημοτική Αγορά και, τέλος, διασκεδάζουμε με πάθος στο Fuego! Και όλα αυτά σε ένα δρόμο που φέρει το όνομα κορυφαίας προσωπικότητας της πόλης με ζωή σκανδαλώδη… Αυτός ο δρόμος είναι φαινόμενο και θα μπορούσε να τον έχει μόνο ο Πύργος!
Image
Οδός Κρεσταινίτη 1
από το Διονύση Δ. Λιανό
         Η οικογένεια Κρεσταινίτη ήταν από τις σπουδαιότερες οικογένειες του Πύργου πριν αλλά και κατά τη διάρκεια τής Επανάστασης. Μέλη της οικογένειαςτα οποία μνημονεύονται από την ιστοριογραφία είναι ο Ιωάννης, ο Λυκούργος, ο Επαμεινώνδας και ο Σταμάτης.
         Ο Λυκούργος Κρεσταινίτης(2) γεννήθηκε το 1793 στον Πύργο. Σπούδασε στην υπό βρετανική κυριαρχία Ζάκυνθο και αργότερα στην Ιόνιο Ακαδημία στην Κέρκυρα. Εκεί φαίνεται να μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και αργότερα διετέλεσε πληρεξούσιος και βουλευτής του Πύργου και της Ηλείας. Συμμετείχε καθοριστικά στη Μάχη του Πύργου στις 3 Απριλίου 1821 για την απελευθέρωση τής πόλης, αν και οι πηγές τον θέλουν την κρίσιμη στιγμή της εισόδου των Λαλαίων Τουρκαλβανών στον Πύργο, να φυγαδεύει τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους στη Μονή Σκαφιδιάς.
Image

          Το 1825, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη του Πύργου, εξαιτίας πολιτικών διαφορών με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Μετά τη φυγή του, το στρατιωτικό σώμα τού τελευταίου και των υποστηρικτών του κατέστρεψε ολοσχερώς την οικία τού Κρεσταινίτη. Το ίδιο έτος καταδικάστηκε σε φυλάκιση 3 ετών για πλαστογραφία. Το 1828 συμφώνησε με το Γεώργιο Σισίνη ώστε ο Πύργος να γίνει έδρα της Επαρχίας Ήλιδος. Το 1843 διετέλεσε διοικητής τής επαρχίας Κυναίθης, ενώ κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας χρημάτισε Υπουργός Δικαιοσύνης και αργότερα πέρασε από τα υπουργεία Εσωτερικών, Οικονομικών και Εξωτερικών. Την περίοδο 1866 – 67 διετέλεσε και Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων!
       Ο Λ. Κρεσταινίτης κατά τη διάρκεια του βίου του δημιούργησε πολλά πολιτικά σκάνδαλα. Χαρακτηριστικό συμβάν των σκανδάλων του Λυκούργου Κρεσταινίτη είναι το περιστατικό που είχε συμβεί σε μία γιορτή του πρωθυπουργού, την οργάνωση της οποίας είχε αναλάβει ο Λ. Κρεσταινίτης. Στην γιορτή ήταν καλεσμένοι όλοι οι βουλευτές πλην των βουλευτών Ηλείας. Φυσικά αυτή η μικρή απροσεξία ήταν προς όφελος του Κρεσταινίτη. Επίσης, συχνό φαινόμενο στην πολιτική του Κρεσταινίτη ήταν να παραιτείται πρώτος από τα υπουργικά αξιώματα, όταν το κλίμα ήταν εναντίον του, έτσι ώστε να μη δίνει την εντύπωση στο λαό ότι τον έδιωχναν από την κυβέρνηση. Απεβίωσε το 1873 σε ηλικία 80 ετών.
Image
Info
  • Η Οδός Κρεσταινίτη ξεκινά από τη συμβολή της με την Οδό Αγίου Νικολάου πλησίον του μητροπολιτικού ναού και καταλήγει στην Οδό Καραϊσκάκη, στο πλευρό της Παλαιάς Δημοτικής Αγοράς.
Image
  • Η εν λόγω οδός τέμνει τέσσερις δρόμους, οι οποίοι φέρουν ονόματα σπουδαίων προσωπικοτήτων: Αυγούστου ΚαπογιάννηΘ. Κολοκοτρώνη,Γ. Σισίνη και Μεταξά! Προφανώς, η τελευταία δεν εννοεί το δικτάτορα, αλλά την οικογένεια των οπλαρχηγών από την Κεφαλονιά, οι οποίοι συνέβαλαν στη νικηφόρα μάχη του Λάλα τον Ιούνιο του 1821!
Image
  • Η Οδός Κρεσταινίτη μπορεί να χαρακτηριστεί δρόμος με ιστορική βαρύτητα. Ξεκινά από την Κεντρική Πλατεία της πόλης, αριστερά τού επιβλητικού μητροπολιτικού ναού, και κατηφορίζει προς το ιστορικό κέντρο. Ώσπου συναντά την Οδό Σισίνη και πεζοδρομείται για λίγα μέτρα. Εδώ αγγίζει στη μια της πλευρά τη Παλαιά Δημοτική Αγορά, το αρχιτεκτονικό αριστούργημα του νεοκλασικισμού και εν δυνάμει Αρχαιολογικό Μουσείο του Πύργου.
Image
  • Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου υπήρχε σε αυτή τη θέση ως ξύλινη κατασκευή από τα τελευταία 20 χρόνια του 19ου αιώνα. Ύστερα από ισχυρό σεισμό τής εποχής κατεστράφηκε και επί δημαρχίας Π. Αυγερινού ξεκίνησε η ανέγερση του νέου μεγαλοπρεπούς μαρμάρινου ναού. Η κατασκευή του διήρκησε λιγότερο από δέκα χρόνια και γύρω στο 1900 εγκαινιάστηκε. Παράλληλα με την ανέγερση του Αγίου Νικολάου γινόταν και η κατασκευή της Δημοτικής Αγοράς και μάλιστα σώζονται πληροφορίες που θέλουν τους κτίστες της Αγοράς να κλέβουν τη νύκτα τα μάρμαρα από τον Άγιο Νικόλαο για να τα μεταφέρουν πιο κάτω, στην οικοδομή της Αγοράς.
Image
  • Έως τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα, η δημοτική αγορά του Πύργου ήταν ξύλινη. Το 1889 με πρωτοβουλία του φωτισμένου Δημάρχου Λετρίνων Πέτρου Αυγερινού αποφασίστηκε η διάθεση 200 χιλιάδων δραχμών για την ανέγερση λιθόκτιστης αγοράς στο ίδιο σημείο. Στις 13 Ιανουαρίου 1890 ξεκίνησαν επίσημα οι εργασίες για την κατασκευή της. Τη μελέτη του έργου επιμελήθηκε ο διάσημος αρχιτέκτονας της εποχής, Έρνεστ Τσίλλερ. Η Παλαιά Δημοτική Αγορά τείνει επάξια να γίνει το σήμα κατατεθέν του Πύργου Ηλείας. Τέλος, έχει αποτελέσει και θέμα σε γραμματόσημο των ΕΛΤΑ το 1990.
  • Επί της Οδού Κρεσταινίτη όμως συναντούμε και μερικά από τα πιο παλιά και καλαίσθητα κτίρια στην πόλη. Αξίζει να σταθούμε σε αυτό που βρίσκεται μεταξύ των οδών Σισίνη και Κολοκοτρώνη. Πρόκειται για τοΑρχοντικό Παπασπηλιώπουλου το οποίο φαίνεται να χρονολογείται από το 1831. Εάν αυτή η ημερομηνία ισχύει, τότε ίσως να μιλάμε για τηνπαλαιότερη σωζόμενη οικία στον Πύργο!
Image
  • Και αφού αναφερόμαστε σε καλαίσθητα κτίρια, τότε οφείλουμε να κάνουμε λόγο και για το πιο γραφικό σοκάκι σε όλη την πόλη. Δεν είναι άλλο από ένα πολύ στενό μονοπάτι, πεζοδρομημένο και ελαφρώς φωτισμένο το οποίο συνδέει τις οδούς Κρεσταινίτη και Διάκου. Αξίζει να το διαβείτε. Να σταθείτε λίγο στη μέση και να κοιτάξετε τριγύρω τους τοίχους ορισμένων από τα πιο παλιά κτίρια στην πόλη!
Image

Image
  • Από τα μέσα τής δεκαετίας του 1990 έως και σήμερα, η Οδός Κρεσταινίτη αποτελεί σημαντικό δρόμο για τη νυκτερινή ζωή της πόλης!DolceFuego Bar by AntonisMelroseMemphisΝέμεσιςΠαλαιά ΑγοράΚαφέ ΤσίλλερR BarMercado είναι όσα νυκτερινά καταστήματα λειτούργησαν εδώ τα τελευταία 17 χρόνια. Το Melrose είναι αμιγώς ροκ μπαρ από το 1995 και πρόκειται για το νυχτερινό κατάστημα στον Πύργο που δεν άλλαξε χαρακτήρα και όνομα ως τις μέρες μας.Παράλληλα με το Melrose άνοιξε ακριβώς δίπλα το DOLCEέως το 1998, οπότε το αναλαμβάνει ο αείμνηστος Αντώνης Κάρδαρης και ανοίγει μαζί με τον Κώστα Παπαγεωργίου το TIERRA DEL FUEGO (εμπνευσμένο το όνομα από το ομώνυμο ράλλυ στη Γη του Πυρός)όπως ήταν η πρώτη ονομασία του γνωστού κλαμπ. Η Παλαιά Αγορά ανοίγει λίγο μετά και πρόκειται από τότε για το κατεξοχήν ελληνικό στέκι στον Πύργο. Η λειτουργία αυτών και άλλων σημαντικών καταστημάτων στην περιοχή, κατέστησε το ιστορικό κέντρο, πόλο έλξης για τα πυργιώτικα “νυκτοπούλια”!!!
1 Δεν είναι σαφές εάν η Οδός Κρεσταινίτη αναφέρεται στον Λυκούργο ή σε όλη την οικογένεια, η οποία ήταν μια από τις σπουδαιότερες στην ιστορία τής πόλης του Πύργου. Εντούτοις, το ίδιο συμβαίνει και με άλλες οδούς, οι οποίες φαίνεται να μνημονεύουν ολόκληρες οικογένειες και όχι συγκεκριμένα μέλη τους. Για παράδειγμα τέτοιες είναι η Διάκου, η Αχόλου, η Μεταξά, η Αυγερινού. Εμείς υποθέτουμε απλώς ότι μνημονεύεται ο κυριότερος εκπρόσωπος από κάθε οικογένεια.
2. Λέγεται πως το πραγματικό του όνομα δεν ήταν Λυκούργος. Ωστόσο, η μεγάλη του αγάπη για την αρχαιότητα τον οδήγησε στο να υιοθετήσει το όνομα αυτό.   
Image